Liefde, list en lust bij De Appel

www.toneelgroepdeappel.nl

Het was een gevalletje valreep: gisteravond ging ik met Arne naar Theater De Appel om een van de de laatste voorstellingen van Decamerone te zien. Het werd een gedenkwaardige voorstelling. Gedenkwaardig in de zin van: wellicht is dit de laatste voorstelling die wij van De Appel zien, want de subsidiekraan dreigt gesloten te worden. Maar eerlijk gezegd ga ik daar zelf niet van uit. Er zal toch op zijn minst een modus bereikt kunnen worden? Blijft De Appel bestaan, of rest er straks slechts een klokhuis? In het najaar weten we meer.

Hiervoor staat 'voorstelling', maar in feite waren het vijf voorstellingen, die elk in een andere zaal resp. locatie werden opgevoerd. Verbindend thema was De Liefde en wat dat voor fraais en veel minder fraais in de mens teweeg kan brengen.

We hadden afgesproken om met de fiets te gaan maar dat bleek achteraf gezien niet zo'n handige zet: met bakken kwam het uit de hemel. Vanaf huis naar het theater - normaliter zo'n twintig, vijfentwintig minuten fietsen - hebben we zeker vier keer moeten schuilen. Het hield echter niet op, elke keer dat we dachten: nu kan het wel weer, kwamen er weer zo'n tropische lading met het inmiddels vertrouwde wolkbreukachtige karakter. Pas toen we helemaal doorweekt - het leek wel of we in de plomp waren gevallen - op de plaats van bestemming waren, hield het op met hard regenen.

Maar het moet gezegd: de voorstellingen maakten veel goed.

De Decamerone is in feite een verzameling van honderd verhalen die door Giovanni Boccaccio zijn geschreven. Dat is alweer een tijdje terug, de verhalen zijn rond 1353 geschreven. Wat de verhalen gemeen hebben is het thema: liefde, list, lust en bedrog.

Of, om theaterschrijver Erik-Ward Geerlings die de verhalen heeft bewerkt, te citeren: "Trouw in de liefde wordt niet beloond en voortdurend bedreigd door de sociale omgeving of opportunistisch eigenbelang. Dat is het belangrijkste thema. Om de liefde trouw te blijven wordt toevlucht gezocht in dood of waanzin."

Regisseur en artistiek leider van De Appel, Arie Mol, bracht een aantal van deze verhalen met deze thematiek van alle tijden tot leven in een Limburgse kasteelhoeve. Naderhand heeft hij de bewerking van Geerlings samen met dramaturg en de spelers van De Appel uitgewerkt tot vijf visueel prachtige en, ondanks de onderliggende tragiek, onweerstaanbaar hilarische stukken. Daarvan zagen Arne en ik er gisteravond vier: De Bedrieger, Het Hoofd, Het Hart en De Afwijzing.

Elke voorstelling vond plaats in een andere zaal of op een andere locatie (in dit geval een kerkgebouw aan de overkant). Het publiek werd 'in vieren' opgedeeld volgens het systeem rode, groene, witte of paarse 'Handout' waarbij elke groep de voorstellingen in een andere volgorde zag.

De afwijzing (foto Leo van Velzen)

Elk stuk was gelardeerd met macabere scènes en waren de gedragingen van de personages, uitingen van jaloezie, wellust en wraakzucht, tot in het extreme doorgevoerd. Meest sprekende en tegelijkertijd meest hilarische voorbeeld vond ik in het stuk 'De Afwijzing' waar kroonprinses Restituta met haar geëxalteerde geilheid en smeekbedes om 'genomen' te worden een schril contrast vormt met de bijna onnatuurlijke standvastigheid en onverleidbaarheid van het object van haar zinnen, de principieel trouwe graaf Gautier.

Het Hoofd (foto Leo van Velzen)

Of in 'Het hoofd' de jongeling die bij drie olijfolie producerende broers in dienst treedt, verliefd wordt op hun zusje en dat op gruwelijke wijze met de dood moet bekopen, evenals het meisje zelf, na een periode waarin zij door verdriet tot waanzin werd gedreven.

Het Hart (foto Leo van Velzen)

Het is bijna ongepast en het getuigt wellicht van oppervlakkigheid om na dergelijke voorstellingen te zeggen dat 'je erg hebt gelachen' maar zo was het wel. Dit ondanks het ongemakkelijke gevoel dat je tegelijkertijd bekruipt. Ik denk dat iedereen die in zijn of haar leven iets van de èchte (liefdes)passie heeft ervaren wel iets herkent in de smart en de tot in het overdrevene doorgevoerde emoties van de personages. Die dus niet per definitie positief van aard hoeven te zijn, integendeel.

De afwijzing (foto Leo van Velzen)