Over Koetjes en Kalfjes en Parijse kunst in Den Haag

Gisteren hebben we onze dochter en haar vriend een etentje aangeboden bij Koetjes en Kalfjes. Mooie tent, ik zou het een 'luxe bistro' willen noemen. En prima eten geloof ik. Geloof ik?! Ja, want ik had totaal geen smaak, snipverkouden. Gepeperd was het wel ;-). Nou ja, gewoon weer een weekje vasten...

Hoesten, niezen, snotteren... Toch denk ik dat ik morgen de halve marathon ga lopen in Amsterdam. Ik had mij daarvoor al ingeschreven en vanochtend voelde het (hard)lopen naar de bakker wel soepel aan. En geen koorts, dus we wagen het er maar op. Een supertijd zal ik er niet lopen, maar beter langzaam dan niet gerend.

Later op de dag een update, we gaan maar weer eens iets cultureels doen...

Parijs in Den Haag

... en dit is dus de update. Vandaag was de gang naar het GEM fotomuseum en daarna naar het Gemeentemuseum Den Haag. In beide musea is momenteel een expositie met Parijs het thema, en dan vooral 'het oude' Parijs van pakwek 1900 tot 1965.

Na een lichte lunch op het buitenterras van het GEM - dat was goed te doen met de zon die de hele dag uitbundig zou schijnen - gingen we eerst naar het fotomuseum. Wat meteen opviel waren de kleurrijke schilderwerken van Jonathan Meese (1970).  De kunstwerken zijn gigantisch felgekleurde collages van verf met woorden, zinnen, symbolen en beeltenissen van de Duitse kunstenaar zelf. Het heeft een gek soort primaire kinderlijkheid zoals dat ook - bijvoorbeeld - bij Karel Appel het geval was. Zoals ze vroeger zeiden: "Dat kan mijn neefje van vier ook". Die kinderlijkheid komt ook in het materiaalgebruik terug; bijvoorbeeld door kinderspeelgoed in de uitgebreide totaalinstallaties te gebruiken.

Maar langer waren we in de zaal met de tentoonstelling Gare du Nord. Daarin zien we werk van Nederlandse fotografen - waaronder Ed van der Elsken en Johan van der Keuken - die in de periode 1900-1968 in Parijs werkzaam zijn geweest. Deze expositie is zeer de moeite waard, er hangen mooie sfeervolle en 'artistiek ernstig verantwoorde' fotokunstwerken bij. Je waant je in het nostalgische Parijs van de hiervoorgenoemde periode.

Parijs is - niet geheel toevallig - ook het thema van een van de exposities in het belendende Gemeentemuseum Den Haag. Het Centre Pompidou in Parijs heeft voor deze tentoonstelling een veertigtal topstukken ter beschikking gesteld. Je kunt hier nu beroemde meesterwerken van o.a. Kandinsky, Picasso, Matisse en Giacometti zien hangen.

Brigitte Bardot als jeugdige ballerina - Ed van der Elsken

Paris, je t'aime. Parijs laat op iedereen, niet in de laatste plaats op kunstenaars, een onuitwisbare indruk na. Wat mij betreft: er is bijna geen jaar voorbijgegaan of ik was er kortere tijd. Al was het maar een dag of twee dagen. Nou ja, dit jaar niet dan. Het kan niet altijd feest zijn.

Eind jaren zestig ging ik er voor het eerst heen met Christel, mijn toenmalige 'verkering' want zo heette dat. Een romantisch aggenebbis-hotelletje met zo'n 'fout' bloemetjesbehang aan de muur en een ontbijt dat ik tot op de dag van vandaag als meest Parijse en lekkerste beschouw: een grote soepkom lauwe 'café au lait' met een stukje 'baquette' en een verse croissant met abrikozenjam. En overdag zwerven door Parijs, naar de Tuileruien, langs de Seine,  Louvre, Place du Tertre, Sacré Couer, name it. Maar ik dwaal af.

Romantische gevoelens roept Parijs op. Zo is het altijd al geweest. Ook oefende de stad in de eerste helft van de 20^ste eeuw een onweerstaanbare aantrekkingskracht uit op kunstenaars uit de hele wereld. Hier werd moderne kunstgeschiedenis geschreven. Ook uit Nederland trokken de meest vooruitstrevende kunstenaars naar deze opwindende plek van vernieuwing en artistieke vrijheid.

Een echte Kees van Dongen

Verscheidene Nederlandse kunstenaars hebben in Parijs cruciale stappen in hun carrière gezet. Piet Mondriaan is een sprekend voorbeeld, na een bezoek aan Parijs gooide hij het roer om; zowel in zijn beroepsmatige- als in zijn persoonlijke leven. Maar het bleef zeker niet bij Mondriaan alleen, ook Kees van Dongen, Karel Appel en Constant raakten geïnspireerd en beïnvloed door het wervelende, bloeiende artistieke leven in Parijs. Deze aanwezigheid van Nederlandse kunstenaars in Parijs krijgt in de tentoonstelling speciale aandacht.

Aangemoedigd door het apocalyptische karakter van de Eerste Wereldoorlog, gedreven door het idee van een betere toekomst of in reactie op de stijl van hun voorgangers, ontwikkelden de kunstenaars in Parijs nieuwe stijlen in de meest wilde en uiteenlopende kleuren en vormen. Parijs was een artistieke vrijplaats, kunstenaars ontmoetten elkaar in het café, groepeerden zich, discussieerden en beïnvloedden elkaar en bevochten hun standpunten. Tegenwoordig kunnen we via internet met iedereen over de hele wereld ervaringen en ideeën delen, maar in die eerste decennia van de twintigste eeuw voldeed alleen een échte ontmoeting. Zo was Parijs de community van de moderne kunst.

Maar of we met beide exposities nog niet genoeg Parijs in Den Haag hebben gehad, komt dit ook nog eens terug in de expositie Mode en Kunst, nu óók in het Gemeentemuseum Den Haag. Met de bekende 'mondriaan-jurkjes' uit 1964 van Yves Saint Laurent, en andere ontwerpers zoals Dior, Govenchy en Sonia Delaunay die creaties ontwierpen waarbij rustig van Kunst gesproken kan worden.

De moeite waard! Ook al moest er twee euro worden bijbetaald - als museumjaarkaarthouder - dat zal geen beletsel vormen om de exposities een andere keer nog een keer te gaan kijken.