'Foute' boeken bij Meermanno

Vanmorgen naar de Koplopers met Jan Wierenga en John van Zweden. Daar was weer een prestatieloop voor 5 en 10 kilometer. Om 11:00 uur was de start en zou het droog zijn, maar wederom had Buienradar.nl een niet kloppende regenverwachting gegeven, want even voor de start en deels onderweg regende het. Bovendien was het grijs weer en door de wind voelde het kouder aan dan de thermometer aangaf.

Die vijf kilometers gingen niet echt lekker - dit in tegenstelling tot vorige week in Leiden - en dat ik er nog ruim 28 minuten uit wist te persen mag een wonder heten. Maar goed, er is weer gelopen.

's Middags zou ik naar Het Kunstmuseum Den Haag gaan, daar is tot 2 februari een expositie met het werk van Monet. Via een bliksembezoek aan het atelier van Paul Versteegh die daar aan het werk was, ging ik daarheen. Er stond een giga-lange rij voor de kassa, het leek wel of er een wereldpopster ging optreden in het museum. Maar als museumjaarkaarthouder wist ik dat je zo'n rij kunt omzeilen. Meestal kun je binnen, na vertoon van die kaart, doorlopen. Echter ditmaal niet: voor deze expositie is toeslag verschuldigd en daarvoor moest achteraan de rij aansluiten. Op zich niet zo'n probleem maar ik besloot ter plekke om op een doordeweekse dag, als het aanmerkelijk rustiger is, terug te komen.

'Foute' boeken

Dan maar ergens anders heen. Nu was ik ook geïnteresseerd in een expositie in Meermanno/Museum van het Boek. Die expositie sluit bijna naadloos aan bij de hedendaagse wereldwijde discussies rond racisme, seksisme, discriminatie, emancipatie (denk aan het hoogoplopende gedoe rond Zwarte Piet, Metoo, genderneutraliteit). 'Inclusiviteit' is hèt motto van dit moment.

In Meermanno worden op dit moment allerlei 'foute boeken' uit het verleden tentoongesteld. Maar wat heet 'fout', die boeken en publicaties werden in de perioden dat ze werden uitgegeven allesbehalve als fout ervaren, althans niet door de overgrote meerderheid van de mensen.


Eerlijk gezegd moest ik af en toe best lachen om de achterhaalde tekeningen, boektitels en sommige teksten. Ik ervaar ze vooral als komisch maar anderen ervaren ze wellicht als kwetsend. Toch waren dat boeken uit mijn vroegste jeugd (jaren vijftig), ze gaven simpelweg een beeld van de samenleving op dat moment weer. Was niets fouts of negatiefs aan. Met de kennis en het 'voortschrijdend inzicht' van nu zal veel van het getoonde 'niet meer kunnen' vanwege het archaïsche en mogelijk kwetsende karakter van bepaalde stereotiepen, of vanwege het achterhaalde beeld m.b.t. beroepen en de rolverdeling tussen man en vrouw, of vanwege onwenselijke denkbeelden op levensbeschouwelijk (politiek of religieus) gebied.


Wat mij betreft hoeft niets van hetgeen op deze expositie getoond wordt verboden of aangepast te worden (ben bijvoorbeeld ook tegenstander van aanpassing/verwijdering van straatnamen en sinterklaasliedjes), in ieder geval moeten de boeken beschikbaar of ter inzage blijven op bibliotheken e.d. De boeken en andere publicaties maken nu eenmaal deel uit van onze (westerse cultuur) geschiedenis, en dit mag en moet zelfs worden getoond. Niet aanpassen aan hedendaagse wensen en morele normen. Dit ondanks de voor sommigen vaak wat ongemakkelijke inhoud.

Iedereen kan trouwens een bijdrage aan bovenstaande discussie leveren. In Meermanno kun je in een aparte kamer jouw mening geven/opschrijven aan de hand van voorgedrukte vragen die in schriftvorm op tafel liggen, en dit vervolgens ophangen. Zo krijg je een grote diversiteit aan meningen.