'To Be or Not To Be': geen vraag meer voor De Appel?

Bijschrift toevoegen

Vanmorgen plofte de AD bij ons in de brievenbus, en ging ik er meteen in bladeren. Onmiddellijk viel de column van Sjaak Bral mij op over De Appel. Kortheidshalve verwijs ik hiernaar, er is geen woord Spaans bij.

Nu wil het geval,  of toeval zo u wilt, dat ik gisteravond met een groepje Haag-vrienden, in navolging van vele andere cultuurminnende Hagenaars en Hagenezen, in Theater De Appel een van de laatste voorstellingen van Hamlet heb bijgewoond. Met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid wordt dit ook de laatste produktie van het gezelschap.



Schitterende voorstelling, zowel niet in de laatste plaats vanwege de nog immer actuele vragen die Shakespeare oproept, bijna terloops, over leven, dood, wat dromen zijn, en daarbij voortdurend balancerend tussen de waarheden van nuchter realisme, gevoel en intuïtie.

Maar ook schitterend vanwege het spel van licht en decor, sober en met bijzondere attributen. En de gedrevenheid van David Geysen die zowel de rol van Hamlet speelt als regisseur van het stuk is, en daarin zijn hele ziel en zaligheid lijkt te hebben gelegd.

Overigens niets ten nadele gezegd van de overige acteurs en actrices, die het publiek met dit stuk weer een ouderwets 'De Appel-waardige' voorstelling hebben voorgeschoteld, en dit tot 18 december zullen blijven doen.

Misschien ten overvloede, toch maar even in het kort het plot van het verhaal, waarbij ik gebruik heb gemaakt van de informatie uit de programmaflyer.

Hamlet, prins van Denemarken, wordt bezocht door de geest van zijn vader die hem vertelt dat hij is vermoord door zijn broer Claudius, die daarna meteen de kroon en de koningin heeft ingepikt. Vanaf dat moment raakt Hamlet door twijfel bevangen: was het echt de geest van zijn vader of was het slechts verbeelding, een hersenschim voortkomend uit zijn eigen brein? En als het al een geest was, was het dan wel de geest van zijn vader? Moet hij de verschijning op zijn woord geloven? En wat dan te doen? Twijfel, twijfel.

Hamlet vraagt zijn vriend Horatio om raad. Deze interpreteert de verschijning als een teken dat niet veel goeds voorspelt voor Denemarken: er staat een leger klaar om het land binnen te vallen, en de oude koning was van plan om deze agressor met geweld te lijf gaan.

Claudius wilde een oorlog echter vermijden, hij stond een meer politieke oplossing voor. Echter was Hamlet vooral getriggerd door het feit dat Claudius de koningin (moeder van Hamlet) had ingepikt.

Om te bewijzen dat het ombrengen van Claudio's broer (de vader van Hamlet) een politieke moord was, creëert Hamlet een soort toneelstuk waarmee aan het geweten van zijn oom wordt geknaagd. Overvallen door wroeging loopt Claudius weg van het stuk dat hem de spiegel van de lafhartige moord voorhoudt.

Vervolgens ontstaat een thriller waarbij Hamlet wraak wil nemen op zijn oom Claudius, die op zijn beurt Hamlet - letterlijk - van het toneel wil laten verdwijnen.

Foto's Leo van Velzen

 
Citaat uit de flyer: "In geen stuk staan politieke plicht en persoonlijk verlangen zo lijnrecht tegenover elkaar als in Hamlet. Wie kan in die omstandigheden zijn wie hij is? Wie kun je nog vertrouwen? Is toneel of kunst de enige mogelijkheid iets over de waarheid te onthullen?"

Voor Geysen is de vraag stellen haar beantwoorden. "Als er een ultiem stuk bestaat dat de ziel en zaligheid van het theater blootlegt, dan is dat Hamlet. Het duistere innerlijk met z'n twijfels, angsten, onrust en daartegenover het schijnbaar lichte uiterlijk dat de verrotting en de zwijnerij maskeert. Wat is toneelspel en wat is veinzerij?"

Terloops worden in het stuk ook subtiele sneren uitgedeeld aan het gemeentebestuur en degenen die verantwoordelijk zijn voor de ondergang van De Appel dat inmiddels 45 jaar bestaat. Lucebert zei het al: "Alles van waarde is weerloos". Niettemin heeft De Appel zich niet zonder slag of stoot naar de slachtbank laten leiden en heeft onder meer met deze klassieker van Shakespeare gekozen voor een waardig en 'vlammend' afscheid.

Na afloop nog even nagekaart met Wim, Trudie, Arne en Eveline, die als marketing- en publiciteitsvrouw van De Appel uitvoerig vertelde over de gemeentelijk-politieke besluitvorming met betrekking tot de subsidiestop en de stappen die zijn ondernomen om alternatieven te bieden. Naderhand kwam Hugo Maerten er ook bijzitten, altijd goed voor een positieve en relativerende noot. Tja, wat moeten we er nog meer over zeggen. Sjaak Bral heeft het in bovenstaande column mooi verwoord, daar kom ik niet overheen...