Sportarchieven buiten spel?

Donderdagmiddag was het Olympisch Stadion te Amsterdam de locatie waar een symposium plaatsvond, georganiseerd door het Platform Particuliere Archieven. Een interessant thema werd aangesneden: staan sportarchieven buiten spel?

Nu kun je je afvragen wat ik daar te zoeken heb, ik ben immers geen archivaris. Het zit zo: sportvriend en Haag-atleet Paul Kruijssen, tevens werkzaam op het Stadsarchief Amsterdam, zit in een van de commissies voor het jubileumjaar 100 jaar Haag Atletiek. Onze secretaris zou hem deze middag vergezellen, maar hij was op het laatste moment verhinderd dus Paul had mij, omdat ik in de jubileumboekcommissie zit, gevraagd of ik zin had deze bijeenkomst bij te wonen. En dat had ik wel, het leek mij wel interessant.

Eerst kreeg het gezelschap - er waren 26 deelnemers, naast de organisatoren van het platform (7 personen) - een korte rondleiding, waarbij we onder andere gewezen werden op de grote gedenkplaten met onder andere de namen van alle winnaars van de Olympische Spelen van 1928. Legendarische namen stonden er op van Pavoo Nurmi en Johnnie Weissmuller ('Tarzan'). Sporthistoricus Jurryt van de Vooren verzorgde de rondleiding en wist fraaie anecdotes te vertellen.

Een daarvan ging over de twee eikenbomen aan de achterkant van het stadion. Deze zijn in 1936 als eerbetoon door de Duitsers geschonken aan de winnende Nederlandse dames estafette-zwemploeg en aan rugzwemster Nida Senff. Wie het hele verhaal over die bomen wil lezen, klik hier.

Verder een anecdote over Koningin Wilhelmina die niet bij de opening van de Olympische Spelen in 1928 aanwezig was, kennelijk vanwege een verschil van mening over de datum waarop de spelen plaats zouden vinden. De Koningin vond dat zij de aangewezen persoon was om dat te bepalen, echter hadden de organisatoren al een datum bepaald en dat kon niet worden teruggedraaid omdat heel wat atleten, met name Amerikaanse, al voorbereidingen hadden getroffen en zelfs al onderweg waren. Overigens was de toenmalige vorstin wel aanwezig op de slotdag.

Terug in het zaaltje, gingen een aantal deskundigen in op het thema van deze dag. Maarten Schenk, directeur van het Haags Gemeentearchief (en zelf fervent hockeyer) vertelde over het Haags beleid met betrekking tot sportarchieven. In 2000 beschikte het archief al over enkele particuliere verzamelingen, maar in 2004 heeft de gemeenteraad in Den Haag een motie aangenomen om de historie (of historische archieven) van sportverenigingen veilig te stellen. Er zijn toen initiatieven ontwikkeld om dit te kunnen waarborgen. Maarten Schenk liet zien dat inmiddels heel wat sportverenigingen materiaal aan het archief hebben aangeboden. Een en ander is inmiddels gearchiveerd. Ook wij, als Haag Atletiek, hebben het archief recentelijk veel materiaal geleverd dat van particulieren afkomstig was. Met name van Joop Teljeur, die een compleet archief bij hem thuis had staan.
                                     

Na Maarten Schenk was het woord aan auteur Wilfred van Buuren over het onderwerp Het belang van sportarchieven! Van Buuren is de samensteller van het onlangs verschenen boek Hollands goud, alle Olympische kampioenen (Meulenhoff, april 2012) en liet als voorbeeld van een boek waarin mooi archiefmateriaal is verwerkt de met veel fotomateriaal gelardeerde biografie van de - helaas te jong overleden - Rotterdamse bokser Eversteijn zien. Daarbij was een ook een zeer fraai, bijna niet van echt te onderscheiden sportpaspoort van de bokser gemaakt. Zowel boek als paspoort gingen rond.

Jurryt van de Vooren, de enthousiaste en welbespraakte sporthistoricus die eerder deze middag onze gids bij de rondleiding was, sloot de middag af met een betoog getiteld 'Ontdekkingstocht door bekend gebied'. Daarbij ging hij in op zijn gevoel 'als een soort mijnwerker' te werk te gaan bij het doorploegen van de openbare archieven. Deze blijken telkens weer veel meer te bevatten dan je aanvankelijk zou denken. De waarde van dergelijke archieven mag niet worden onderschat, al was het maar omdat de wijze waarop sport in bepaalde perioden wordt beoefend, met alles wat daarbij komt, vaak een heel goed tijdsbeeld geeft van de samenleving in die perioden.

Aardig in dit verband waren de diverse links naar interessante historische (sport)archieven-sites die veel informatie bieden voor historici, archiefmedewerkers, nostalgisten, eigenlijk iedereen die om wat voor reden ook belangstelling heeft voor het verleden.