Oud in Het Dolhuys

Graag had ik wat meer loopverhalen geplaatst, maar de verkoudheid heeft een hoop roet in het eten gegooid. Zo zou ik vandaag hebben deelgenomen aan een trailrun-training in Soest met onder andere Gert Noordhoek, een lange duurloop (30 km) over een natuurlijk en waarschijnlijk hier en daar moeilijk begaanbaar parcours. Die dertig kilometer was op dit moment sowieso teveel van het goede geweest maar fysiek was ik überhaupt niet in staat geweest om te gaan hardlopen. Andere keer beter.

Wel ben gisteren (zaterdag) naar buiten geweest, sterker nog: de reis ging naar Haarlem om wat cultuur te snuiven. En frisse lucht, het weer was zeer fraai, zonnig zelfs. Doel was ditmaal Museum het Dolhuys, een museum waar ik nooit eerder ben geweest. De reis erheen ging met de sprinter van CS Den Haag naar Haarlem. Altijd een mooie stad om doorheen te wandelen, waarbij het eerst, na het verlaten van het station, altijd onvermijdelijk richting Grote Markt gaat om bij etablissement Brinkman - in het verleden door illustere gasten als Godfried Bomans en Harry Mulisch veelvuldig gefrequenteerd - te lunchen. Ditmaal was geen uitzondering, al is het nu bij cappucino en thee gebleven. Daarna hebben we (ik was weer eens op reis met 'museum-vriendin' Karin) op de markt wat rondgestruind.

En passant, bij een kraam waar 'originele Franse producten' werden verkocht, ben ik er letterlijk in gestonken, want daar kocht ik twee bollen gerookte knoflook en even verderop, bij zo'n echte warme bakker, een brood met zonnebloempitten voor thuis. Naderhand, op de terugweg, hebben we bij een goedverzorgde lunchroom Jette gelunchd, pompoensoep met brood. Echt goedkoop was de soep daar niet, maar wel smakelijk.

Museum Het Dolhuys bleek niet in de buurt van de Grote Markt te liggen, waar de meeste musea zich bevinden, maar aan de andere kant van het station. Het staat in een parkachtige omgeving, een glooiend plantsoen met een plas waarin vele soorten watervogels bivakkeren. Met de museumjaarkaart zou het gratis toegankelijk zijn, maar we moesten toch € 1,50 toeslag betalen. Dat gebeurt de laatste tijd wel meer, of het met de bezuinigingen te maken heeft, geen idee. Maar het was het wel waard, zo bleek snel.

Het Dolhuys is het museum van de psychiatrie in Nederland. Als bezoeker kun je hier de grenzen tussen 'gek' en gezond, normaal en abnormaal ervaren. De verhalen van (ex)patiënten over wat hun ziekte voor hen betekent (dat zie je ook in presentaties, vaste opstellingen, films en videobeelden), waren de leidraad voor de vormgeving van het museum.

In de vaste presentatie zie je hoe de psychiatrie en de positie van de patiënt in de loop der tijden veranderden. Uiteindelijk blijkt dat abnormaliteit veel vaker voorkomt en dus 'normaler' is dan de meeste mensen denken. Zo blijkt maar liefst één op de vier Nederlanders klant van de Geestelijke Gezondheids Zorg (GGZ) te zijn.

Erg interessant allemaal! Echter was voor ons de directe aanleiding om het Dolhuys te bezoeken een tentoonstelling die tot maart te bezichtigen is. De tentoonstelling gaat over de kunst van het ouder worden en is getiteld 'WIJ ZULLEN DOORGAAN’.  De tentoonstelling wil beeldvorming over ouderen ter discussie stellen. De gedachte achter deze expositie is dat in 2011 de eerste lichting babyboomers met pensioen gingen. Het is de generatie die in de jaren zestig voor het eerst in de geschiedenis een eigen jeugdcultuur vormde. De rebelse jongeren van weleer, de hippies en provo's, zijn de nieuwe ouderen. Hoe ervaren zij die ouderdom en hoe gaan zij daar mee om? Die vraag staat centraal in de tentoonstelling die van 24 augustus 2011 tot en met 4 maart 2012 te zien is.

De tijd dat ouderen na hun pensioen achter de geraniums gaan zitten, is voorbij. Uitzonderingen daargelaten natuurlijk, maar de bezoeker ontmoet met name inspirerende ouderen, die met hun persoonlijke verhaal vooroordelen over ouderdom wegnemen. Tegelijkertijd krijgen ook de babyboomers te maken met de aftakeling van lichaam en geest. In de tentoonstelling komen het ouder wordende brein en de ziekte Alzheimer aan bod.

Gerenommeerde kunstenaars brengen ouderdom in beeld. Van fotograaf Erwin Olaf is een serie portretten van sexy geklede dames te zien. Kunstenares Anne Verhoijsen portretteert zichzelf op 55-jarige leeftijd op zes verschillende leeftijden. Ook is er een serie erotische foto’s van bejaarde stellen, gemaakt door Marrie Bot. Verder een indringend project over dementie van Gerrino Mulder en fotograaf Bert Verhoeff en zie je foto’s van ‘Persbureau op lokatie’ in Eickendonck, klinische afdeling voor langdurige behandeling van psychiatrische patiënten van 55 jaar en ouder, door Lino Hellings.



Verder vond ik de filmpjes die regisseur Nova van Dijk maakte van onder andere kunstschilder Jan Sierhuis en acteur Peer Mancini, die vertellen over het ouder worden, interessant en ontroerend.

Ter gelegenheid van de tentoonstelling is er ook een speciale krant verschenen die de bezoekers mee naar huis mogen nemen. Het is best een interessante krant vind ik, met interviews met Freek de Jonge, Ciska Dresselhuys, Dick Swaab, Jef Rademakers en Carry Tefsen die blij is met haar nieuwe kunstheupen. "Ik loop als een kievit over het toneel,’’ verklaart de inmiddels ook alweer 72-jarige actrice.

Ik vond de expositie erg de moeite waard. Als je de gelegenheid hebt, ga eens kijken en trek vooral wat tijd uit voor het bekijken van de filmpjes hier en daar.

Het museumcafé is ook erg leuk om even te gaan zitten en wat te gebruiken. Grappig ingericht, aardig personeel, en het gebak is zelf-gemaakt.