donderdag 27 februari 2014

12 Years a Slave...

Lekker weertje was het woensdag! Wat later die morgen heb ik 90 minuten (bruto) gelopen met wat tempo's (bijna) volgens het trainingsschema: 5-7-4-8-4 minuten, met op het laatst nog één extra tempo van 4'15'' (alles uit mijn kast) over exact één kilometer. Het ging naar omstandigheden aardig, die lange tempo's zijn wel goed voor een wat sneller (aanvoelend) loopritme merk ik.

De route ging vanaf huis via de Laan van Meerdervoort en Machiel Vrijenhoeklaan de duinen in richting Terheijde, ter hoogte van de zandmotor dezelfde weg terug, rondje (voet van de) Puinduinen en wederom via Laan van Meerdervoort terug.

Na de duurloop ben ik naar de film gegaan. Op naar het Buitenhof, naar het Pathé-theater. Het werd '12 Years a Slave', een film die al voor de release lovend werd beschreven. Eerst kregen wij weer zo'n trits van 'over the top' trailers van komende films te zien. Superkitscherige massa-scènes, monsterachtige strijders met groene ogen en enorme spierbundels, overdreven explosies en extreem oorlogsgeweld, tsunami's en steden die onder veel vuur, rook en lawaai ten onder gaan, zware macho-stemmen met dreigend-bezwerende teksten en om de haverklap die stupide 'Whoomp! Whoomp!' geluiden uit de subwoofer. Dit alles om een enorme indruk op het publiek te maken. Wordt men dat nu niet beu? Veel mensen - vooral jongeren denk ik - zullen het geweldig vinden, zelf vind ik het behoorlijk stompzinnig en slaapverwekkend, dat 'grootser dan groots' werkt op mij averechts.

Ik was echter wakker op het moment dat de film waarvoor ik kwam begon. 12 Years a Slave is een verfilming van het dagboek van ene Solomon Northup, dat in 1853 uitgegeven werd. Northup was aanvankelijk een vrij man die een goed leven leidde met zijn gezin. Hij was violist en timmerman, maar werd in 1841 gedrogeerd, ontvoerd en verkocht als slaaf op de katoenplantages in Louisiana.


Ik vond het een goede film, bij vlagen heel goed zelfs, al zat ik niet 'op het puntje van mijn stoel'.  En dat zat 'm niet in het feit dat de scènes niet aangrijpend zouden zijn of de acteerprestaties slecht: het tegendeel is het geval. Misschien heeft het te maken met het verhaal: het thema van de slavernij in Amerika is ons allemaal van jongst af aan ingeprent, té veel uitgekauwd en daardoor bijna clichématig te noemen: negerslaven die als 'eigendom' van dikwijls wrede plantage-eigenaars vernederd, mishandeld en verkracht werden, katoenplantages, keihard werken van 's ochtends vroeg tot 's avonds laat. De Negerhut van Oom Tom, de Blues, die associaties kreeg ik.

Als de film begint zien wij de hoofdpersoon Solomon (Chiwetel Ejifor), een mooi en comfortabel leven leiden met zijn gezin. Hij wordt zelfs gerespecteerd - ook door blanken - vanwege zijn muzikaal talent. Totdat hij van twee kermisexploitanten een aanbod krijgt om met hen op tournee te gaan. Hij gaat daar op in. Tijdens een etentje om de overeenkomst te beklinken, voeren de mannen hem dronken. De volgende ochtend ontwaakt hij in een cel, geboeid en wel. Aanvankelijk verzet de ontdane Solomon zich hevig tegen deze situatie, wat hem op een gruwelijke afranseling van zijn bewakers komt te staan. Dan volgt een lange periode - 12 jaar, blijkens de filmtitel - van slavernij en vernedering, een leven van hard werken, onder een andere naam ('Platt'), afgescheiden van vrouw en kinderen.


Niet al zijn bazen zijn onmensen, een van hen geeft hem zelfs een viool om bij gelegenheid te musiceren, maar tot bevrijding leidt dat niet. Hoogtepunt - als je dat zo wilt noemen - van de film is een scène waarin Solomon aan een galg wordt gehangen, waarbij zijn tenen nog net de zachte modder raken. Het is een shot dat minutenlang doorgaat. Terwijl Solomon rochelend steun probeert te vinden aan de grond, gaat het normale leven op de achtergrond gewoon verder, het lijkt de blanke vrouwen die bezig zijn met hun werk niets uit te maken dat iemand in hun gezichtsveld vecht voor zijn leven. Een ijselijke contrast.


Chiwetel Ejiofor speelt de rol van geciviliseerd en gelukkig man naar een gekwelde, schuchtere slaaf zeer overtuigend. Maar ook de 'engerds' in de film - zoals Paul Dano - zijn èchte engerds, prima gecast.
Hoe dan ook kent de film een bevrijdend slot.

Nogmaals: een goede film, maar ondanks de schokkende scènes en het uitmuntende acteerwerk raakte de film mij niet tot op het bot. Laat dit echter geen beletsel vormen om de film te gaan zien, als ik een officiële recensent was zou ik 'm toch vier sterren geven.

Geen opmerkingen: