Van Delft naar De Appel

Vandaag is de Zier Running Lenteloop. Verslag volgt uiteraard. Maar eerst een terugblik op de dag van gisteren. Tegen het middaguur gingen we naar Delft, gewoon even kijken op de antiekmarkt en twee musea bezocht, het Prinsenhof en het museum Paul Tetar van Elven.
Omdat dit blog anders te lang gaat worden, kom ik daar later nog op terug.

Later in de middag gingen wij (ditmaal was de 'wij' een groot deel van de trainingsgroep van Haag) naar Toneelgroep De Appel. Daar draait al een paar maanden het 'romantisch drieluik' Volle Maan. Schrijver David Geysen stond een drieluik met het thema 'Vrijheid' voor ogen door de eeuwen heen.

 

Het zou weer een mooie theatermiddag- en avond worden, Toneelgroep De Appel waardig, waarbij zowel de geest als het lichaam goed gevoed werden. Een drieluik met twee lange pauzes tussen de delen in. Tussen deel 1 en deel 2 kon uitgebreid gegeten worden - prima kwaliteit - en in de pauze tussen deel 2 en deel 3 werd het dessert genuttigd.

 

In het programmaboekje bij de voorstelling wordt in een notendop de ontwikkeling van de vrije mens geschetst: na de theocentrische middeleeuwen, waarbij de mens onderworpen was aan God en zich veilig geborgen wist door zijn alles-omringende aanwezigheid en bezieling, kwam hij geleidelijk steeds meer los van Hem te staan. Dit gebeurde mede onder invloed van wetenschappers en grote denkers als Copernicus, Newton, Spinoza, Rousseau en Kant, Goethe en Schiller. De macht van de geestelijkheid en de aristocratie brokkelde geleidelijk af en de ooit zo onderworpen mens nam meer en meer zijn eigen lot in handen. De Franse Revolutie vormde wat dat betreft een hoogtepunt in die ontwikkeling. Vrijheid, gelijkheid en broederschap vormden de nieuwe idealen. De vrije mens was een feit geworden. Dat is tot op de dag van vandaag zo gebleven. Al blijft de natuurlijke neiging van de mens om over de diepere zin en het doel van het leven na te denken, wat niet altijd in wetenschappelijke termen te vangen is, onloochenbaar.

De Appel heeft gekozen voor drie verhalen met Vrijheid als thema waarvan er zich één in de 18e eeuw, één in de 19e eeuw en één in de 20e eeuw afspeelt. Drie stukken, drie delen eigenlijk, die elk weer totaal anders zijn qua enscenering, decor en sfeer.

Het eerste deel dat werd vertoond, Voorbij de liefde, stamt uit het meest recente verleden. Het stuk is gebaseerd op twee verhalen van Gabriel Garcia Marques  en is bewerkt door Aus Greidanus jr. en geregisseerd door Geert de Jong.

Het ene verhaal gaat over een grootmoeder die haar kleindochter tiranniseert, zo'n beetje als de boze feeks in het sprookje van Assepoester. Nadat het huis door een moment van onoplettendheid afbrandt, verplicht de boze Oman haar kleindochter de schuld af te betalen via prostitutie. Letterlijk als een stuk vlees, hangend aan een haak tussen de geslachte koeien in een abbatoir, wordt het meisje gebruikt door talloze mannen, waarbij slager Hugo Maerten het spits mag afbijten. Het andere verhaal dat in het stuk is verweven gaat over een ongeneeslijk zieke senator die in verkiezingstijd van dorp naar dorp sjokt en op een hotelkamer het leven laat.
Dit eerste stuk is vooral een mooi visueel spektakel waarbij video en voorstelling op een fraaie manier in elkaar overlopen.

Deel 2, Isabelle Eberhardt, rekoefeningen is gebaseerd op het leven van een Zwitserse jonge vrouw van Russisch aristocratische afkomst die verkleed als moslimman de woestijn van Noord-Afrika intrekt. Omdat er in de literatuur weinig bekend is over de persoon die Eberhardt in feite was, voerde schrijfster/regisseur Judith Linssen vier actrices ten tonele die de ware geschiedenis van Isabelle Eberhardt boven water probeerden te krijgen. Een levendig stuk met veel variatie en al dan niet bewust hilarische situaties.

Deel 3, Schiller Opus, gaat over Schillers gevecht om zich vrij te maken van de verwachtingen van zijn omgeving en idealen als vrijheid en zelfexpressie te verwezenlijken. Onder druk van zijn vader komt hij in de kazerne terecht en kiest net als hem voor een opleiding als legerarts. Maar het bloed kruipt waar het niet gaan kan: 's Nachts schrijft hij en met succes: zijn eerste werk De rovers smokkelt hij de kazerne uit en slaat bij zijn uitgever in als een bom. Vanaf dat moment gaat Schiller zijn eigen weg. De rest is geschiedenis: Schillers kunstfilosofie, waarin de vrijheidsgedachte wordt verbonden aan het zoeken naar schoonheid, speelt een cruciale rol in het ontstaan van De Romantiek. Uiteindelijk belandt Schiller in Weimar waar hij zijn liefde vindt en een hechte vriendschap met Goethe opbouwt. Schiller wordt door verschillende acteurs gespeeld en Nadia Amin speelt de vrouwen die een belangrijke rol in het leven van Schiller hebben gespeeld.

 

De toeschouwer ontkomt er niet aan om vergelijkingen te trekken. Zelf sprak dit laatste deel, geregisseerd door David Geysen, mij het meeste aan. Sterker nog, het was bepaald indrukwekkend.
Het stuk opent sterk met klaarblijkelijk 'de geest' van Schiller die wij na zijn dood geconfronteerd zien met zijn lijk, liggend op een bed. Het decor in de vorm van een levensgrote kast was indrukwekkend, waarop soms ook filmbeelden zijn geprojecteerd met de acteurs waardoor je een bijzondere wisselwerking krijgt tussen deze acteurs 'real life' en de filmbeelden.

Al met al was het een bijzondere voorstelling. De waarheid gebiedt te zeggen dat ik het soms flink te kwaad kreeg met opkomende slaapaanvallen maar ik was niet de enige. In mijn geval had het vooral met fysieke vermoeidheid te maken, waarschijnlijk een combinatie van de dagelijkse activiteiten, de wijn bij het eten en de constante concentratie die de stukken vergen. De voorstellingen zelf waren echter allesbehalve saai, visueel mooi en spectaculair en bij vlagen amusant.