Zomergasten met zomerse geluiden

Bos snijbloemen, geplukt in buurttuin Kornoeljestraat

Gistermiddag (maandag 15:00 uur) kort maar effectief getraind in Meer en Bosch. Met het overige drietal Pievitofre. Blijft een rare naam, maar goed.

Na een rustige inloop stonden 7 x 2 minuten tempo op het programma, met telkens één minuut herstel. Ik ging 'als de brandweer' en kon de hele training met de groep mee. Hoop dit vast te kunnen houden, want binnenkort is er weer een mogelijkheid om bij Haag Atletiek vijf kilometer hard te lopen.

Moet er wel bij zeggen dat ik de afgelopen maanden wat overtollige pondjes ben kwijtgeraakt, en dat scheelt.

Het weer was prima, helemaal droog bleef het niet maar het was overwegend zonnig en warm. Maar voor ècht mediterraan weer zullen we moeten wachten tot vrijdag of zaterdag. Dan krijg je van die zwoele zomeravonden waarbij je tot laat in de avond, zelfs tot diep in de nacht, buiten kunt zitten. In de tuin of op een terras met een wit wijntje, rosétje of een (al dan niet alcoholvrij) biertje.

Wat ik daarbij wel mis zijn die onmiskenbaar sfeervolle zomernachtgeluiden, voortgebracht door  krekels, cicaden en kikkers. En bepaalde vogels zoals uilen en nachtzwaluwen (geitenmelkers). Het zijn echt 'zuidelijke' geluiden die je veel vaker in het middellandse zee gebied hoort dan bij ons, maar je kunt geluk hebben.

Zoals ik al eerder - bij herhaling - schreef, zitten er bij ons in de buurt (in bepaalde tuinen) vroedmeesterpadden. Dat zijn kleine padden waarbij het mannetje de eieren op zijn rug draagt totdat de larven groot genoeg zijn om te water te worden gelaten. Dat gebeurt in kleine poeltjes, waterbakken en dergelijke. ’s Avonds laat, na zonsondergang tot middernacht, kun je hen horen roepen. Al die fluittoontjes bij elkaar vormen een waar 'klokkenspel'. Een paar jaar geleden was ik 's avonds in De Hortus in Utrecht en daar kon je ze ook horen.

Jaren geleden kwam deze vroedmeesterpad gewoon bij ons binnenlopen...

Sommige mensen vinden het een irritant geluid maar ik vind het wel iets hebben: heel bijzonder, dat ijle geluid in de nachtelijk stilte. Ook omdat het om een zeer zeldzame paddensoort gaat. Het is eigenlijk zelfs geen pad, al lijkt hij er erg op, maar familie van de schijftongkikkers. Deze vroedmeesterpad komt hier te lande alleen in Zuid-Limburg in het wild voor, onder andere rond de mergelgroeven in Maastricht. Ook op andere plekken in Nederland weet hij zich te handhaven, zoals in Utrecht en Den Haag.

Het heerschap op het filmpje van Jos Vroegrijk hierboven is de groene sabelsprinkhaan, die je zeker  later in augustus in bepaalde groengebieden kunt horen. In ons land is het wel de meest luidruchtige insektensoort. Het geluid van al die verschillende soorten gras- en veldsprinkhanen overdag valt daarbij in het niet.

De gevleugelde vriend hierboven is een cicade, die in het middellandse zeegebied met zijn soortgenoten de lucht bezwangeren met hun geluid. Deze soort zit overdag vaak tegen boomstammen. Het mannetje produceert een doordringend hard geluid door te vibreren met kleine membranen aan beide zijden van het achterlijf. Chitineuze deksels (opercula) fungeren daarbij als bescherming en als klankkast.

Jaren geleden maakte ik in Italië onderstaande opname, waarbij het geluid van de cicaden goed te horen is.


Het geluid bestaat uit een harde zoemtoon, die na 5 seconden almaar zachter wordt, maar na 5-10 seconden weer oplaait, zoals een machine die na het afstellen nog een onregelmatigheden vertoont.

Cicaden voeden zich met plantensap. Er zijn vele soorten cicaden, in ons land is het kleine koekoeksbeestje (of schuimbeestje) de bekendste. Deze maakt geen geluid.

De kleinere Cicada orni is een cicade met 11 vlekjes in de vleugels en lijkt met een grijze waas bedekt. Hun aanhoudend gezang is veel luider, lijkt wel wat op een boomkikkerconcert en wordt hoog in (dennen)bomen geproduceerd. In Nederland wordt hij sporadisch waargenomen.

In zuidelijke en oostelijke provincies kun je in halfopen landschappen en vooral op warme zomeravonden een merkwaardig snorrend geluid horen: “errrrrrr-orrrrrrr-errrrrrr-orrrrrr”. Dat kàn een veenmol zijn (een grote krekelsoort), maar waarschijnlijk gaat het om een nachtzwaluw (ook geitenmelker genoemd).