In de voetsporen van Van Gogh

Bij het standbeeld van 'het schildersmenneke' Van Gogh

Het werd een latertje gisteravond. Of, liever gezegd: het werd een vroegertje vandaag. Pas om half drie 's nachts was ik thuis. Wat niet wegneemt dat het een prachtige dag was.

Wat was het geval? Gisteren ging een gezelschap van veertien personen, afkomstig uit verschillende windstreken, op excursie naar een van de mooiste parels van Noord Brabant, Nuenen. Het dorp dat ook wel 'Van Gogh Village' wordt genoemd omdat de wereldberoemde schilder hier vandaan kwam en er van 1883 tot 1885 woonde en werkte.

Onze gids Frans gaf de rondleiding die bij het Museum Vincentre begon. Daar was ook het verzamelpunt van de deelnemers die deels met het openbaar vervoer, deels met de auto waren gekomen. Eerst kregen we op de binnenplaats koffie met eventueel 'iets er bij' geserveerd, een stuk krentenstol ('Van Gogh Stoet') of appeltaart.

Eén persoon uit ons gezelschap had het totale uitstapje - nog ter gelegenheid van haar verjaardag een paar maanden terug - georganiseerd. Er werden de nodige cadeautjes gegeven en door het voltallige gezelschap werd een toepasselijk lied aangeheven.

Even later leidde Frans ons tijdens de wandeling langs markante punten waar Van Gogh in genoemde periode gewoond en gewerkt heeft. Dat begon bij de pastorie van de Nederlands Hervormde Kerk waarvan Vincents vader dominee was. Met zijn vrouw bewoonde hij deze pastorie.

Toen Vincent op 5 december 1883 in Nuenen aankwam, trok hij bij zijn ouders in. Niet dat hij direct met open armen werd ontvangen; zijn vader had weinig op met zijn beroepskeuze en geneerde zich kennelijk voor het artistiek-slonzige uiterlijk van Vincent.


Maar ondanks de spanningen tussen vader en zoon, kreeg Vincent toch de beschikking over de mangelkamer die hij als atelier mocht inrichten. Het vertrek was vochtig en koud, dus werden er aanpassingen gedaan voordat Vincent aan de slag ging: er werd een houten voetenstoof neergezet en een kachel en een bed geplaatst. Het atelier lag tussen de gierput, het toilet, de afvoer en het kolenhok. Verre van ideaal dus.

In de brief aan zijn broer Theo van 20 maart 1884 schreef Vincent dat hij uitkeek naar een ruimer atelier, zodat hij beter naar model kon werken. Vanaf half mei was het zover, hij vond toen even verderop in Nuenen een nieuw atelier bij de katholieke koster Johannes Schafrat. Daar zou hij uiteindelijk ook gaan wonen, omdat de spanningen thuis te hoog waren opgelopen na het overlijden van zijn vader op 26 maart 1885.

Toen Vincent eenmaal in het atelier woonde, bezocht hij af en toe de pastorie en verbeterden langzaamaan de familieverhoudingen. Vincent maakte een schilderij van de pastorie en diverse schilderijen van de grote tuin van de pastorie, zoals 'De pastorietuin in de sneeuw' uit 1885.

Vincents moeder en zuster Willemien verhuisden op 30 maart 1886 vanuit Nuenen naar Breda. Vincent was toen inmiddels al vertrokken uit Nuenen: op 24 november 1885 was hij naar Antwerpen verhuisd.

Gids Frans leidde ons vervolgens via de monumentale lindeboom, een markant punt in Nuenen, naar de molen van waaruit je in de verte het beroemde huisje van 'de aardappeleters' kunt zien liggen. Dat huisje is in de loop der tijd rigoureus opgeknapt waardoor het helemaal niet meer lijkt op het bouwvallige boerderijtje dat het ooit was.

Na de rondleiding werd het tijd voor de middagborrel. In een mooi 'echt brabants' bruin café deden wij ons tegoed aan wijn en ook waren de biertjes opperbest.

In dat kader was ook het etentje ter afsluiting van de dag. Alhoewel: het was een 7-gangen menu dus het werd nog een lange sessie, met uitgebreide en gezellige conversatie en leuke mensen. En het eten was prima van kwaliteit.

Over de terugweg zal ik niet te lang uitwijden, maar we hadden een van de laatste treinen richting Den Haag, met onderweg zeker 20 minuten vertraging, een late aankomst in Den Haag CS, geen trams meer, dus na een stuk lopen naar het centrum toch maar besloten om een taxi te nemen, de kosten werden gedeeld met een andere haagse reisgenoot. Laat thuis, maar het was een topdag!